Instytucja doręczeń komorniczych w praktyce

Regulacja doręczeń zawarta w kodeksie postępowania cywilnego

Art. 139 (1) kpc

§ 1 Jeżeli pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia zgodnie z art 139 § 1 zdanie drugie, nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających i nie ma zastosowania art. 139 § 2-3(1) lub inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia przewodniczący zawiadamia o tym powoda przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika.

§ 2 Powód w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia mu zobowiązania, o którym mowa w par 1, składa do akt potwierdzenie doręczenia pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika albo zwraca pismo i wskazuje aktualny adres pozwanego lub dowód, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie. Po bezskutecznym upływie terminu stosuje się przepis art. 177 § 1 pkt 6 (zawieszenie postąrowania)

Następnie po zawieszeniu postępowania następuje umorzenie postępowania jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został złożony w ciągu 3 miesięcy od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania.

Regulacja zawarta w ustawie o komornikach sądowych

z dnia 22 marca 2018 roku

(wejście w życie od 01.01.2019 roku )

doręczenie korespondencji – czynności nieegzekucyjne

Art. 3 pkt 4 Komornik poza zadaniami określonymi w ust 3 wykonuje następujące czynności :

1) na zlecenie sądu-osobiście doręcza bezpośrednio adresatowi zawiadomienia sądowe, pisma procesowe oraz inne dokumenty sadowe za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty.

Komornik może działać za również pośrednictwem wskazanych enumeratywnie w ustawie podmiotów czyli doręczenia może wykonać komornik, asesor, aplikant, pracownik kancelarii zatrudniony powyżej 6 miesięcy, który nie był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

1a) na zlecenie podmiotu o którym mowa w pkt 1 podejmuje czynności zmierzające do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania dłużnika.

Ograniczenie doręczeń – właściwy jest komornik miejsca doręczna czyli tzw. właściwość „rewirowa”

Art. 10. 1. ustawy o komornikach sądowych sprawach, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1,2 i 2a wierzyciel ma prawo wyboru komornika na obszarze właściwości sądu apelacyjnego, na którym znajduje się siedziba kancelarii komornika właściwego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego
Przepis ten nie obejmuje Art. 3 pkt 4, czyli czynności nieegzekucyjnych jakimi są doręczenia, komornik może dokonywać doręczenia jedynie w rewirze w którym działa. Kiedy otrzyma wniosek spoza swojego rewiru obligatoryjnie powinien go zwrócić.

 

Złożenie wniosku do komornika o doręczenie pisma procesowego

W celu „uruchomienia” procesu doręczenia konieczne jest wniesienie opłaty stałej , którą uiszcza się przy składaniu wniosku bądź po wezwaniu komornika.

Ustawa o kosztach komorniczych z dnia 28 lutego 2018 roku

(wejście w życie od 01.01.2019 roku )

Opłata:

„Art. 41. 1. Opłata stała od zlecenia sądu albo wniosku powoda o bezpośrednie i osobiste doręczenie pism w sposób przewidziany w art. 3 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz. U. poz. 771, z późn. zm.5) ) wynosi 60 złotych. Opłatę pobiera się za doręczenie na jeden adres oznaczonego pisma w sprawie, niezależnie od liczby adresatów tego pisma tam zamieszkałych i liczby podjętych prób doręczenia.

Art. 22. ustawy o kosztach komorniczych.

1. Opłatę od wniosku o wykonanie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego lub europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym, opłatę za egzekucję świadczeń niepieniężnych oraz opłaty, o których mowa w art. 40–42, art. 43 ust. 1 oraz art. 44, wnioskodawca uiszcza wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji, wykonanie zabezpieczenia roszczenia, wszczęcie innego postępowania albo dokonanie innej czynności.

2. Jeżeli od wniosku nie uiszczono należnej opłaty, komornik wzywa wnioskodawcę do jej uiszczenia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

3. Komornik nie podejmuje czynności na skutek wniosku, od którego nie została uiszczona należna opłata.

4. Po bezskutecznym upływie terminu, o którym mowa w ust. 2, komornik zwraca wniosek. Wniosek zwrócony nie wywołuje skutków, jakie ustawa wiąże z jego wniesieniem.

Art. 3a. 1. Doręczenia, o którym mowa w art. 3 ust. 4 pkt 1, komornik dokonuje w terminie 14 dni od dnia otrzymania zlecenia. (termin instrukcyjny nie dotrzymanie terminu nie wywołuje negatywnych skutków) (opłata wniesiona przy złożeniu wniosku)

Jeżeli opłata została wniesiona po wezwaniu komornika o jej uzupełnienie, czternastodniowy termin rozpoczyna bieg od jej zaksięgowaniu.

Komornik wzywa również o zaliczkę na wydatki gotówkowe tj. na korespondencję, brak wniesienia zaliczki może skutkować nie podjęciem czynności.

Skuteczne doręczenie

– ustalenie tożsamości, doręczenie adresatowi, podpis adresata, data doręczenia.

Art. 28. uoks Komornik, wykonując czynności, o których mowa w art. 3 ust. 3 , ma prawo legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości.

Przepis art. 28 stosuje się odpowiednio do asesora, któremu udzielono zlecenia.

 

Wykonując czynności, o których mowa w art. 3 ust. 4 pkt 1, pracownik ma prawo legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości. Po upływie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy o pracę pracownik kancelarii może zostać upoważniony na piśmie przez komornika do samodzielnego dokonywania czynności, o których mowa w art. 3 ust. 4 pkt 1, przy czym czynności te nie mogą się wiązać z zastosowaniem środków przymusu. Upoważnić można tylko pracownika, który nie był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

 

– adresat pisma nie chce się wylegitymować przed komornikiem, ale potwierdza tożsamość i wyraża zgodę na odebranie przesyłki, składa podpis własnoręcznie ze wskazaniem daty.

– na miejscu czynności zastano dorosłego domownika ( domownik wskazuje personalia ), który twierdzi, iż adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem. Komornik nie może doręczyć skutecznie przesyłki dorosłemu domownikowi, nawet nie może pozostawić mu awiza tj. komornik pozostawia w oddawczej skrzynce pocztowej adresata zawiadomienie o podjętej próbie doręczenia wraz z informacją o możliwości odbioru pisma w kancelarii komornika oraz pouczeniem, że należy je odebrać w terminie 14 dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. Jeżeli pod wskazanym adresem zastano dorosłego domownika adresata, o możliwości odbioru pisma poucza się dodatkowo tego domownika. W przypadku bezskutecznego upływu terminu do odbioru pisma, pismo uważa się za doręczone w ostatnim dniu tego terminu, a komornik zwraca pismo podmiotowi zlecającemu doręczenie informując go o dokonanych ustaleniach oraz o dacie doręczenia. Treść dokonanych ustaleń komornik wciąga do protokołu, do którego przepis art. 809 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego stosuje się odpowiednio.

Nieskuteczne doręczenie

-na miejscu czynności zastano dorosłego domownika, który twierdzi, że dłużnik nie mieszka. Nie można pozostawić w skrzynce zawiadomienia, ponieważ ustalono, ze dłużnik nie zamieszkuje.

-na miejscu czynności nie zostano adresata,

komornik ( Art. 3a 2 uoks) może zgodnie z art. 761 § 11 pkt 13 (Organ egzekucyjny może żądać od: innych instytucji i osób nieuczestniczących w postępowaniu) ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego pod rygorem przewidzianym w art. 762 tej ustawy (Za nieuzasadnioną odmowę udzielenia organowi egzekucyjnemu wyjaśnień lub informacji przewidzianych w art. 761 albo za udzielanie informacji lub wyjaśnień świadomie fałszywych osoba odpowiedzialna może być na wniosek wierzyciela lub z urzędu ukarana przez organ egzekucyjny grzywną do dwóch tysięcy złotych. Jeżeli żądanie udzielenia wyjaśnień lub informacji skierowane było do osoby prawnej lub innej organizacji, ukaraniu grzywną podlega jej pracownik odpowiedzialny za udzielenie wyjaśnień lub informacji, a gdyby ustalenie takiego pracownika.

Przepis ten pozwala na rozpytanie sąsiadów, ew. osoby które możemy zastać podczas czynności np administrator. Niestety na bazie tego rozwiązania komornik nie może zwrócić się do spółdzielni mieszkaniowej oraz wspólnoty z zapytanie, czy adresat zamieszkuje, ponieważ spółdzielnie mieszkaniowe i wspólnoty ujęte są w innym punkcie (sic!) Sąsiad potwierdzi, że adresat zamieszkuje komornik może w oddawczej skrzynce pocztowej adresata umieścić zawiadomienie o podjętej próbie doręczenia wraz z informacją o możliwości odbioru pisma w kancelarii komornika oraz pouczeniem, że należy je odebrać w terminie 14 dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. W przypadku bezskutecznego upływu terminu do odbioru pisma, pismo uważa się za doręczone w ostatnim dniu tego terminu, a komornik zwraca pismo podmiotowi zlecającemu doręczenie informując go o dokonanych ustaleniach oraz o dacie doręczenia.

-na miejscu czynności zastano dorosłego domownika, która twierdzi, że nie jest dłużnikiem

osoba taka odmawiam wylegitymowania, twierdzi, że nie zna adresata. Komornik nie posiada żadnego środka przymusu ( 814 kpc nie stosuje się ). Zatem pomimo, iż na miejscu czynności można zastać adresata, jeśli nie potwierdzi on swojej tożsamości to doręczenie pozostaje nieskuteczne. W tej sytuacja nie można nawet pozostawić w skrzynce informacji o próbie doręczenia. Pozostaje jedynie sankcja w postaci – Za nieuzasadnioną odmowę udzielenia organowi egzekucyjnemu wyjaśnień lub informacji przewidzianych w art. 761 albo za udzielanie informacji lub wyjaśnień świadomie fałszywych osoba odpowiedzialna może być na wniosek wierzyciela lub z urzędu ukarana przez organ egzekucyjny grzywną do dwóch tysięcy złotych. Jeżeli żądanie udzielenia wyjaśnień lub informacji skierowane było do osoby prawnej lub innej organizacji, ukaraniu grzywną podlega jej pracownik odpowiedzialny za udzielenie wyjaśnień lub informacji, a gdyby ustalenie takiego pracownika.

-brak ustaleń, na miejscu czynności nikogo nie zastano.

Jeżeli próba doręczenia okaże się bezskuteczna, a zgodnie z ustaleniami komornika adresat nie zamieszkuje pod wskazanym adresem, komornik zwraca pismo podmiotowi zlecającemu doręczenie informując go o dokonanych ustaleniach. To samo dotyczy przypadku, gdy komornikowi mimo podjęcia wymaganych czynności nie udało się ustalić, czy adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem. W przypadkach, o których mowa w ust. 3 i 4, komornik udziela podmiotowi zlecającemu informacji o dokonanych ustaleniach przez nadesłanie kopii protokołu.

Czynności zmierzające do ustalenia adresu

Art. 3b. W przypadku zwrotu przez komornika pisma, o którym mowa w art. 3a ust. 4, podmiot zlecający może wystąpić do tego komornika z wnioskiem o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania adresata. W tym celu komornik może żądać niezbędnych informacji od podmiotów wymienionych w art. 761 § 11 pkt 3–6 (organów podatkowych, organów rentowych, banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych) ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.”

Oceniając powyższe uregulowanie jest ono niekorzystne dla zlecającego. termin “zwrot pisma” sugeruje, że przed zleceniem komornikowi podjęcia czynności ustalenia adresu w trybie art. 761 § 11 pkt 3–6 komornik zwraca wniosek, co znacznie może przedłużyć całą procedurę. W praktyce można zastosować i powołać się na ekonomikę, szybkość, sprawność postępowania, znaczy to, że po wykonaniu ustaleń z art. 761 § 11 pkt 13 komornik wystosuje do zlecającego pismo o charakterze wysłuchania oraz wezwanie o opłatę stałą od wniosku o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia aktualnego adresu. W przypadku nie wniesienia opłaty przez zlecającego komornik zwróci wniosek. Takie rozwiązanie znacznie uprości i przyśpieszy procedurę oraz spowoduje, że komornik nie będzie musiał ponownie rejestrować nowej sprawy. W przypadku zwrotu wniosku koniecznym byłoby wydanie postanowienie o kosztach i tym samym zakończenia postępowania.

Opłata za ustalenie adresu prze komornika

– Opłata stała od wniosku o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania adresata, o których mowa w art. 3 ust. 4 pkt 1a ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych, wynosi 40 złotych.

– ustalania komornik dokonuje w trybie art. 761 § 11 pkt 3–6 kpc – potwierdzenie adresu wskazanego we wniosku przez zlecającego

np. z odpowiedzi z ZUS wynika oraz Urzędu Skarbowego wynika, że dłużnik zamieszkuje jednak pod wskazanym adresem i żaden inny adres w zbiorze danych nie występuje, to jeżeli próba osobistego doręczenia okazała się bezskuteczna, a zgodnie z ustaleniami komornika adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem, komornik kończy postępowanie, wydaje postanowienie i załącza protokół dla zlecającego oraz kopie informacji z urzędów potwierdzające, że adres zamieszkania jest tożsamy z adresem z wniosku.

-komornik dokonuje ustalenia w trybie art. art. 761 § 11 pkt 3–6 kpc – ustalenie nowego adresu

Ustalenie nowego, innego adresu osoby której miała zostać doręczona korespondencja. Nie ma znaczenia, czy jest to adres np. w Katowicach, czy tylko znajduje się ulice obok poprzedniego miejsca zamieszkania, komornik kończy postępowanie, rozlicza koszty, przesyła protokół oraz informacje o nowym adresie stronie zlecającej, która będzie musiała zwrócić się do Sądu o kolejne zlecenie doręczenia na adres ustalony przez komornika i ponownie ponieść koszty doręczenia na kolejny adres.

 

Reasumując, konstrukcja doręczeń przez komornika ma usprawnić proces sądowy, tak aby sądy nie prowadziły spraw fikcyjnych, które nie rzadko trzeba było powtarzać. Ustalenia dokonywane przez komornika są rzetelne, oparte na odpowiedniej dokumentacji. Nawet przy chronicznym uchylaniu się przez stronę od podejmowania korespondencji, instytucja doręczeń przez komornika może w znacznej mierze wyeliminować patologie z tym związane. W przypadku odpowiedniego udokumentowania przez organ egzekucyjny faktu przebywania określonej osoby pod adresem wskazanym przez wnioskodawcę, nie będzie konieczne wyznaczanie kuratora do doręczeń dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, co znacznie przyspieszy postępowanie. Niemniej jednak i tak instytucja doręczenia przez komornika nie jest pozbawiona wad i nie zapewnia oczywiście 100% skuteczności doręczeń.